Kurumsal Markalar İçin Mekansal Kimlik Yaratımı

Kurumsal kimlik bir markanın kültürünü, felsefesini, yönetim anlayışını belirleyen ve o şirketin karakterini yansıtan bir unsurdur. Bu sayede bir markanın rakiplerinden ayrışmasını sağlar. Kurumsal kimlik deyince ilk akla gelen, o firmanın logo, kartvizit, katalog, yazı fontu gibi grafik tasarım unsurlarıdır. Hâlbuki grafik tasarımların ötesinde, ait oldukları mekânlar, o markaların kurumsal kimliğini oluşturan ilk ve en önemli faktördür. Çünkü içinde bulunduğunuz mekân sizi çevreleyip kuşatarak, ait olduğu marka kimliği hakkında ilk izleniminizi şekillendirir. 

Alışveriş sektöründeki zincir markalarda, bu mekânsal intibaının her mağazada aynı şekilde yaşatılabilmesi için, tek bir tasarım konsepti kullanılır. Her mağaza farklı mekânsal nitelikler taşısa da, o markaya ait kurumsal kimlik izlerini taşıyan tasarım dili ortaktır. Bu sayede her bir farklı mağazada, müşteriye verilmek istenen mesaj ve mekânsal hissiyat aynı kalır. Her ne kadar zincir mağaza niteliği taşımasa da, ofis tasarımları için de benzer konu geçerlidir. Markanın kurumsal kimliği hakkındaki ilk ipuçlarını bu tasarımlar biçimlendirir. Peki, kurumsal firmalara ait ofis ve mağaza tasarımlarını şekillendiren temel unsurlar nelerdir? Kurumsal markalar için mekânsal kimlik yaratımı nasıl olmalıdır? Bugüne kadar pek çok kurumsal markanın ofis ve mağaza tasarımlarını yapmış bir firma olarak,  konuyu kendi bakış açımız ve felsefemiz üzerinden tanımlamak isteriz.

Ofislerde, mekânsal kimliğe ait izleri oluşturan ve şekillendiren ilk alan giriş holleridir. Bu mekânın tasarımı, markanın sektörel faaliyet alanını yansıtan tasarım unsurlarını mutlaka içermelidir. Bu sayede salt o firma için tasarlandığı hissini ve o markaya olan aidiyet vurgusunu verebilir. Bahsettiğimiz kurgu, basit bir logo ve renk kullanımının ötesinde, firmanın karakteristik özelliklerinden esinlenilmiş ve yorumlanmış tasarım unsurları içermesidir. Örneğin, bir lojistik firması olan Esalco Lojistik ofisinde, resepsiyon bankosunda “konteyner” fikrinden; orta mekanda ise taşımacılık sektörünün vazgeçilmezi olan “kreyn vinç” kurgusundan esinlenerek tasarımlarımızı hayata geçirdik. Bu sayede ofis mekanlarına aidiyet hissi ve kurumsal kimlik vurgusu kazandırılmış oldu.

Bu bakış açısı ve felsefemizi, aşağıdaki diğer projelerimiz üzerinden de örneklemek isteriz. Örneğin:

Lego Türkiye ofisindeki renk kurgusu ve tavan formları, tamamen Lego’nun kendi ürünlerinden (lego brick) esinlenerek tasarlanmıştır.

Güneş enerji panelleri üreten Fellow Energy firmasının Çin’ de yer alan showroom tasarımında ise, güneşten ilham alınmış ve tasarımın merkezine güneşi ögesi yerleştirilmiştir.

Ebebek Genel Müdürlük ofisinin giriş holünde, bebek oyuncağı olan abaküsten esinlenerek bir oyun duvarı tasarlanmış ve ilave olarak firma logosundan esinlenilen bir resepsiyon bankosu ve tavan tasarımı kurgulanmıştır.

Yapı Kredi Genel Müdürlük binasının ofis katları için hazırladığımız tasarımda, firmanın sloganı olan “dijital bankacılık” vurgusunu mekanda hissettirecek ve yaşatacak tasarımlar yapılmıştır.

D&R Genel müdürlük ofisinin giriş holünde, kitaplardan oluşan bir resepsiyon bankosu ve dağınık harflerin, belirli bir düzende bir araya gelerek firma logosunu ve kurumsal tematik kelimeleri oluşturması hedeflenmiştir.
Bu görseller, kurumsal markaların giriş hollerine ait tasarım felsefemizi yansıtan ve özetleyen bazı ofislerden örnekleridir.

2020 yılında yaşadığımız Covid-19 küresel salgınından sonra, ofis planlamalarında köklü değişiklikler yaşadık. Uzaktan çalışma alışkanlığının günlük rutinimize girmesi ile çalışanların ofis yaşamından beklentisi ciddi anlamda değişti. Pandemi öncesi aşina olduğumuz fakat kaybetmeden de önemini fark edemediğimiz pek çok değer, ofis hayatımızda oldukça önemli hale geldi. Sosyalleşme, yardımlaşma ve dayanışma, farklı kişiler ile fikir alış verişi, mentörlük (usta – çırak ilişkisi) gibi kavramların önemini fark ettik. Yeni ofislerde de bu tarz bireysel ve sosyal ihtiyaçların karşılanması, artık özellikle talep edilir hale geldi. Bu unsurlar bir yandan çalışan memnuniyetini yükselterek, diğer yandan da personelin şirkete bağlılığının artmasına ciddi katkı sağlar. 

Ofislerdeki çalışma alanlarının (açık ofislerin) tasarımını belirleyen en önemli koşullar, ihtiyaç ve teknik gereksinimlerin (doğru ışık ve havalandırma, akustik konfor, kapasite kullanımı vb.) karşılanması doğrultusunda şekillenir. Ancak belirttiğimiz sosyal alanlar çok daha esnek koşullara sahip mekânlardır. Dolayısı ile bu mekânlar marka kurumsal kimliğinin yansıtılması adına elverişli fırsatlar sunar. Bu alanlarda yaratılan yan aktiviteler ve eğlence fonksiyonları ile hem personele farklı deneyimler sunulup ofislerin cazibesi arttırılır, hem de o ofis kurumsal kimliğine ciddi katkı sağlanmış olur.

Kurumsal markaların mağaza konseptlerinde ise  -ofislere kıyasla- çok daha farklı kriterler önem kazanır. Müşteri algısını cezbetmek, dikkat çekmek, mağaza içi farklı deneyimler sunmak ve müşterilerin mağaza içerisinde vakit geçirmelerini sağlamak, temel tasarım prensiplerinden birkaçıdır. Ancak tıpkı ofislerde olduğu gibi tüm bu prensipleri tasarıma aktarırken, markanın kurumsal kimliğini oluşturacak bağlar kurmak veya bu unsurlardan izler taşımak, fark yaratan en belirleyici faktörlerdir. Bu kriterlerin başında, marka hedef kitlesine hitap edecek, doğru mekan kimliğini yaratmak gelir. 
Mağazalar sergileme amaçlı değil, satış amaçlı mekânlar olduğu için, hedef kitlenin algısı, alışkanlık ve beklentileri ile davranış biçimleri mutlaka dikkate alınmalıdır. Farklı sosyolojik yapıdaki tüketicilerin tümüne hitap etmek hem imkânsız, hem de yanlış hedefe yönelmektir. Bu sebeple mekân kalitesi ve niteliği, hedef kitle ile uyumu, kurumsal kimliğin oluşturulmasının ilk kuralıdır.

[slider]

Ayrıca mağaza cephe ve vitrinleri ait oldukları markanın kimliğini yansıtan en önemli unsurlardan biridir. Farklı, yaratıcı ve dikkat çeken vitrin tasarımları, müşteri algısını cezbetmekte kilit rol oynar. Bu alan marka kurumsal kimliği ile müşteriler arasındaki ilk karşılaşma alanı olup, ilk intibaının oluşmasına katkı sağlar. İlk kez tanışan insanların birbiri hakkında fikir edinmeleri için ilk 7 saniye çok önemlidir. Tıpkı insan ilişkilerindeki gibi marka kimliği ve verilmek istenen mesaj, cephe ve vitrin tasarımı aracılığıyla kısa sürede müşteriye aktarılır. 
Örneğin Evidea mağazalarında marka logosundan esinlenerek tasarladığımız giriş takı, marka kimliği ile mekan arasında görsel bir bağ kurarak akılda kalıcı bir iz bırakır. İlave olarak tavanlarda tasarladığımız ve bulut adını verdiğimiz tabela ve aydınlatma elemanları mağazanın karakterini oluşturur.

Avansas mağazalarının girişinde ise ikonik kırtasiye figürleri birer heykel gibi algıda seçiciliği betimler. Ayrıca bu figürler, yine marka kimliği ve mekan arasındaki görsel bağı tarifler. Mağazanın girişinde yer alan aydınlatma elemanı ve teşhir platformu, markanın logosuna gönderme yapan sembolik bir anlam ile kurumsal kimliği tanımlar.

Cidde’ de tasarladığımız Loremen ayakkabı showroom mağazasının giriş holünde, sağır duvarlardan bir koridor yer alır. Bu duvar panolarında farklı ayakkabı türlerini tanımlayan grafikler, satılan markaların logoları ve  Arapça - İngilizceden oluşan ayakkabı harfleri bir bütünlük içinde tasarlanmıştır. Bu sayede görsel tasarım, markanın mesajı ile harmanlanarak müşterilere aktarılmaktadır.

Ebebek mağazaları ise market ve mağaza kavramlarının karışımı olan bir kurguda tasarlanmıştır. Bu doğrultuda tamamen vitrinsiz cephe tasarımı sayesinde, mağazanın bütünün bir vitrin olarak yansıtılması ve davetkar bir giriş oluşturulması hedeflenmiştir.

Günümüzde yaşanan oldukça rekabetçi pazar koşullarında her şirketin hedefi, fark yaratarak ayrıcalıklı ve ilerici bir konum elde etmektir. Bu doğrultuda şirketlerin kurumsal kimlikleri ile örtüşen mekân tasarımları da müşterilerin algı yönetimi hususunda çok önemli bir rol oynar. Bu noktada biz mimarlar ve tasarımcılara düşen görev, o markanın kurumsal kimliğine katkı yapacak ve onu doğru bir şekilde kullanıcı veya müşterilerine yansıtacak bir tasarım anlayışı benimsemektir. Yukarıda tarif etmeye çalıştığımız yöntemleri uygularken, tasarımcı olarak kendi kişisel görüş ve beğenilerimizden sıyrılabilmek çok önemlidir. Çünkü yaptığımız iş ve tasarımlarımız birer resim veya heykel olmadığı için, o markanın kendi kurumsal kimliği ile şirket hedeflerini öne çıkartan, amaca uygun tasarımlar ortaya koymak esastır.